اقامتگاه‌های بوم‌گردی،راهکاری برای توسعه پایدار خوانسار

این مطلب از دو قسمت مجزا تشکیل شده که مطلب اول عینأ به نقل از روزنامه دنیای اقتصاد - شماره ۳۵۷۶ مورخ 94/9/19 بازنشر شده و قسمت دوم نظرات وبلاگ خوانسارنامه در رابطه با توسعه بوم گردی در شهرستان خوانسار می باشد:

1-اقامتگاه‌های بوم‌گردی، کسب‌وکارهای کوچک اما پایدار

روزنامه دنیای اقتصاد - شماره ۳۵۷۶ تاریخ چاپ: ۱۳۹۴/۰۶/۱۹ بازدید: 102 بار کد خبر: DEN-926767

گروه گردشگری: بیرون، بر کوه‌ها و انبوه درختانی که از پنجره سبز چوبی پیداست برف بنشیند و تو نشسته باشی زیر کرسی و ذره ذره شربت سنتی عرقیات منطقه یا دمنوشی داغ را مزه مزه کنی و گرم گفت‌وگو با دوستان و خانواده باشی. پله‌هایی که از دم اتاق پایین می‌رود تو را ببرد به سرایی ۴۵۰ ساله با طاق‌هایی قدیمی و دیوارهایی کاهگلی اما زیبا و تر و تازه که در میانه یکی از آنها شعله‌ای در شومینه‌ای کوچک اما گرم می‌رقصد.
 دور تا دور اتاق کوزه‌ها و کاسه‌های قدیمی، دولابچه‌ها و رف‌های خیال‌انگیز باشد و یک سوی اتاق دو تا در یکی بالاست که با نردبان می‌توان به آن راه یافت و به چله‌خانه‌ای رفت که راه ارتباطش با بیرون به روزنه‌ای محدود است تا راه ارتباط با درون را باز کند و دیگری به پستو راه دارد؛ اتاقی امن و آرام که از همه سو با خانه احاطه شده است و دورتادورش از جهان بیرون فاصله گرفته است. یک اتاق دیگر هم هست که نقاشی شده و پنجره‌هایی رو به کوچه کاهگلی روستایی دارد. 
این‌ها نه رویای یک نویسنده رمان‌های تاریخی که گوشه‌هایی از زیبایی‌های خانه معروف به «خانه روحانی» یا «خانه برزُک» است که چند سال پیش ویرانه‌ای بود و اکنون به اقامتگاهی برای مسافران عاشق طبیعت و تاریخ بدل شده تا یک شب زندگی آرام ایرانی را آن‌گونه که در سال‌های دور در این سرزمین رایج بود تجربه کنند. برزُک* منطقه‌ای ییلاقی در ۴۰ کیلومتری غرب کاشان است. با تپه شنی‌های معروف کویر کاشان یک ساعتی بیش فاصله ندارد اما کوهستانی و سرسبز است. کوچه‌هایش از میان باغ‌های انبوه می‌گذرد و کوه‌های ستبر و زیبا دورتادور افقش را احاطه کرده‌اند.
 برزُک یک غار تاریخی، تپه‌ قلعه‌ای باستانی و یک خانه موزه بسیار دیدنی هم در بافت تاریخی خود دارد؛ اما تا سال‌های پیش همه آنچه از اینها نصیب مردم برزُک می‌شد مسافران رهگذری بود که دود و شلوغی را با خود می‌آوردند و سهمی اگر در درآمد مردم برزُک داشتند به دو استکان چای و سه بسته چیپس محدود می‌شد. 
مشابه همین وضعیت را در بسیاری دیگر از نقاط دیگر ایران نیز می‌شد دید. جاذبه‌های طبیعی و تاریخی بسیار که جز گردشگری ناپایدار فصلی و زودگذر چیزی نصیب ساکنان منطقه نمی‌کرد. 
اقامتگاه‌های محلی اما این روال تلخ را در هم شکسته‌اند. جدا از آنکه خود اقامتگاه‌ها کسب‌وکاری نسبتا موفق و رو به رشد با سرمایه‌ای بسیار کمتر از هتل‌های چندستاره اما با‌ارزش فرهنگی و بومی چندین برابر آنها به شمار می‌روند، نقشی عمده‌ای نیز در رونق کسب و کار محلی داشته‌اند. پخت و پز غذای محلی برای مسافران و گردشگران ساکن در این اقامتگاه‌ها اغلب توسط خانم‌های خانه‌دار محلی همسایه انجام می‌گیرد. 
محصولات بومی منطقه (مثلا در مثال همین نوشته انواع عرقیات ناب و خالص و گلاب محلی که به هیچ رو محصولات کارخانه‌ای را نمی‌توان با آن مقایسه کرد، میوه‌های ارگانیک، خشکبار، صنایع دستی و...) از راه این خانه‌ها هم بسیار بهتر و بیشتر به گردشگران داخلی و به‌ویژه خارجی معرفی می‌شوند و به مشتری با قیمت مناسب‌تری عرضه می‌شوند و هم برای افراد محلی سود بیشتری دارند.
 از این روست که اقامتگاه‌هایی مثل خانه روحانی در برزُک، خانه نقلی در کاشان، گیله بوم در گیلان، کلبه آقامیر در پاسارگاد و چندین اقامتگاه دیگر را می‌توان کسب‌وکارهایی کوچک اما بسیار موفق و کارآفرین برشمرد که الگوی صنعت گردشگری پایدار در آینده کشور را رقم می‌زنند.

2- پتانسیل فوق العاده بالای خوانسار در بوم گردی ایران

شهرستان خوانسار با دارا بودن طبیعت بی نظیر و معماری و بافت تاریخی منحصر بفرد دارای ظرفیت قوق العاده بالائی در صنعت بوم گردی ایران می باشد،هم اکنون صدها خانه تاریخی و در معرض نابودی و تخریب در سطح شهر خوانسار وجود دارد که با اندکی سرمایه گذاری می توان این ابنیه بظاهر فرسوده را به قطب گردشگری منطقه زاگرس مرکزی تبدیل کرد.

یکی از ویژگی ها و نقاط قوت خوانسار در بحث بوم گردی،قرارگرفتن بافت سنتی شهر در کنار بافت جدید و تجاری شهر می باشد که در مجموع هزینه های اقامت را برای گردشگران فوق العاده پائین می آورد،به عبارت دیگر بافت تاریخی-سنتی خوانسار برخلاف روستاهای ابیانه،میمند و ماسوله در خارج از نقاط شهری و مناطق توسعه یافته قرار نگرفته لذا گردشگران در صورت نیاز به خدمات درمانی و رفاهی در هر ساعت از شبانه روز می توانند با طی مسافتی اندک حتی بصورت پیاده از بافت سنتی و بوم گردی شهر به بافت مدرن آن رفت و آمد کنند.

در حال حاضر صدها خانه تاریخی و در معرض تخریب و هزاران جوان جویای کار در شهر خوانسار وجود دارند که می توان با سازمادهی این پتانسیل بالا، این دو تهدید را تبدیل به یک فرصت اقتصادی بی بدیل نمود.فقط کافی است که این ابنیه در معرض تخریب با کمک شهرداری،سازمان میراث فرهنگی و صدالبته سرمایه گذاران بخش خصوصی بنحوی مرمت،ایمن سازی و قابل سکونت شده و سپس همین ساختمان جهت شب گذرانی گردشگران مورد بهره برداری قرار گیرند.

البته فراموش نکنیم که گردشگران حرفه ائی در تمام طول سال و بصورت چهار فصل (عمومأ در فصول پائیز و بهار) ایرانگردی می نمایند و لذا درآمد زائی این مراکز در تمام طول سال بنحوی تضمین می گردد و از سوی دیگر با مرمت ابنیه تاریخی و بهره برداری اقتصادی از این ابنیه سنتی و بعضأ تاریخی،بخشی از میراث فرهنگی شهر و معماری سنتی خوانسار نیز برای آیندگان حفظ خواهد شد.

*توضیح:روستای برزک در غرب کاشان و در میان کوه های کرکس و در نزدیکی سه راهی موته(محل انشعاب جاده گلپایگان از مسیر اصفهان)قرار گرفته و فاصله اندکی با خوانسار دارد.